ẨM THỰC ICELAND
(Tua ẩm thực Iceland)
Thiên nhiên và khí hậu Iceland ảnh hưởng rất nhiều đến ẩm thực Iceland. So với nhiều nước Châu âu khác Iceland không lạnh lắm về mùa đông nhưng mùa hè nắng không nóng, hơn nữa địa chất toàn đá Bazalt nên cây cối kém phát triển chủ yếu chỉ có rêu địa y và cỏ là tồn tại.
Rau và hoa quả của Iceland chủ yếu là nhập khẩu, rau trồng trong nước rất sạch, ngon nhưng đắt. Chủ yếu là các loại rau sa lát, cà chua, dưa chuột, khoai tây, cải trắng, ớt chuông…
Thủy sản: Iceland có nguồn cung cấp thủy sản dồi dào nhưng không đa dạng, chủ yếu là cá biển, cá suối, tôm hùm humar, quéo, xò… nhưng giá bán cũng rất đắt vì giá nhân công lao động tại Iceland cao.
Thực phẩm chăn nuôi: có gà, bò, cừu, ngựa, cá hồi… Thịt bò và thịt cừu của Iceland thuộc loại ngon trên thế giới nên các cửa hàng thực phẩm ở chính Iceland nhiều lúc không có cả thịt bò Iceland để bán, bởi hầu hết đã được xuất khẩu đến các cửa hàng thực phẩm cao cấp ở nước ngoài.
Thực phẩm tự nhiên: ngoài các loại cá phổ biến ở vùng scandinavi ra còn có thịt cá voi, thịt hải cẩu… chim puffin, gà ôn đới, ngỗng trời và tuần lộc…
Thịt cá voi thường xuất khẩu chủ yếu vào thị trường Nhật bản. Hình thức miếng thịt khi thái ra giống như một miếng thịt bò, ăn có chút vị tanh của dầu cá omega nhưng cũng khá ngon.
Thịt tuần lộc: ăn giống vị thịt hiêu, mềm, thơm. Món này ướp với gia vị như ở Việt nam, nướng ăn quên chết luôn. Thịt tuần lộc giá cũng rất đắt, giấy phép săn 1 con tuần lộc khoảng 1000USD.
Ngỗng trời: giống ngỗng tự nhiên này ăn cỏ, thịt có vị giác giống ngỗng Việt nam nhưng nhạt hơn và không thơm bằng và hơi gây. Người Iceland chủ yếu chế biến món nướng từ nầm ngỗng thôi. Món này không bán ở chợ. Người Iceland có rất nhiều súng săn, tỉ lệ người sử dụng súng cao ngất ngưởng, nên đến mùa săn bắn họ tự đi săn ngỗng trời, gà ôn đới về ăn.
Sau đây là một số món ăn Iceland:
- Món Hákarl – Cá mập thối:
Món này là một món khó ăn nhất nhưng lại nổi tiếng của người Iceland. Cá mập thối được chế biến từ giống cá mập Greenland – loài cá có độc. Theo cách truyền thống Cá mập được làm sạch và chặt bỏ đầu. Sau đó chôn con cá mập dưới đất từ 6-12 tuần cùng đá, cát, sỏi. Những hòn đá to được đặt lên phía trên để tạo sức nặng, ép các chất lỏng chảy ra nhằm loại bỏ các chất độc như oxit trimethylamine và axit uric. Trong quãng thời gian này, cá cũng được lên men. Sau khi chôn đủ thời gian, con cá mập được đưa lên mặt đất, cắt thành miếng dài và treo lên để khô trong vài tháng Miếng thịt đạt tiêu chuẩn khi có lớp vỏ khô màu nâu và mùi amoniac đặc trưng. Người Iceland lọc da, thái thịt cá thành các miếng nhỏ như 1 ô ru bích con và thưởng thức trong các bữa tiệc cùng với một ly rượu Brennivín Iceland. Khi ăn bạn có cảm giác như vừa cắn một miếng „amo-ni-ắc“ nồng nặc cay xè mắt mũi. Tại các nhà hàng bạn muốn ăn giá cũng không rẻ, nhưng bạn có thể thưởng thức nó với giá rẻ vào các ngày thứ 7 và Chủ nhật tại chợ trời Kolaportið.
2. Món Skata – cá đuối:
Món này khá giống với món thịt cá mập và cùng là loài cá có xụn, khi để một thời gian nó sẽ biến thành amoni-ắc (loại cá đuối lớn hơn có tên là Tindabikkja cũng được làm món này, nhưng độ „phê“ không bằng) . Người ta chế biến món này cơ bản cũng giống như món cá mập thối, nhưng khi ăn người ta luộc chứ không phơi lên và sắt miếng nhỏ như món cá mập thối. Món Skata được ăn trước ngày lễ Giáng sinh (23/12). Khi nấu món này trong nhà thì hàng xóm của bạn cách mấy căn nhà cũng ngửi thấy. Đặc biệt khi ăn xong bạn đi ra ngoài ai cũng biết bữa ăn của bạn vừ rồi là món gì. Khác với món cá mập thối (dù đắt hơn) nhưng món Skata được nhiều người Iceland thích ăn, đặc biệt vùng West Fjords người dân ở đây thưởng thức món này thường xuyên không cần vào dịp lễ nào cả. Chế biến món này người ta luộc cá nên khoảng 10 phút, thịt cá được lóc xương ra rồi rưới tóp mỡ cừu rán kỹ ăn cùng với khoai tây luộc và bánh mỳ nâu „Rúgbrauð“.
Nước luộc cá sau khi đông lại người ta cắt ra như miếng ba tê và ăn với bánh mì đen „Rúgbrauð“.
3. Món Harðfiskur – cá khô:
Món cá khô này khá phổ biến ở Iceland, chủ yếu được chế biến từ cá Þoskur (hình thù giống cá Song Việt nam, vị thịt nhạt hơn nhiều) và cá ý-sa. Cá được treo trên các khung gỗ ngoài trời trong điều kiện không khí lạnh. Sau khi cá đã khô người ta mới bỏ xuống chế biến, ép giập hoặc cắt miếng nhỏ. Cá khô thịt dai nên người Iceland thường ăn với bơ. Miếng cá khô phớt bơ mỏng ăn có vị ngậy của bơ, vị ngọt thơm của cá rất hấp dẫn. Trong các bữa tiệc truyền thống người Iceland luôn có món này trên bàn ăn cùng nhiều món khác.
Món cá khô rất giầu protein nên mình cũng khuyên các bạn khi đi phượt ở đây nên mua vài gói dự phòng, nó có thể cung cấp một lượng dinh dưỡng đáng kể khi cơ nhỡ hay nhậu lai rai với bia cũng ngon.
4. Món Svið – đầu cừu:
Món này nhìn hơn „phản cảm“ một chút, đầu cừu được chế biến nguyên chiếc hoặc cắt đôi. Khi bầy nên đĩa vẫn còn đủ răng và lưỡi nhe ra như đầu chó luộc ở Việt nam. Món này cũng là một món luôn có mặt ở các bữa tiệc truyền thống. Phần lưỡi và phần da kèm thịt dười hàm là phần ngon nhất của món này. Khi ăn người ta lấy dao ăn lạo dần phần da, thịt để ăn. Mình thì không ăn được mắt nhưng một số bạn bè thì họ nhai rau ráu, đa phần đầu cừu mua ở chợ người ta không để mắt lại (chắc sẽ kinh lắm khi nhìn thấy nó mở trừng trừng trên đĩa). Từ đầu cừu người ta còn chế biến ra món „sviðasulta“ giống như món „thịt đông đầu cừu“ (thịt từ đầu cừu lọc ra, nấu nên để đông lại rồi đóng vào lọ). Món này người ta ăn với bánh mì.
5. Món Súrsaðir hrútspungar – dái cừu chua:
Như các bạn biết Iceland là một hòn đảo nhỏ nằm ngoài khơi xa đất liền, trong quá khứ kinh tế nghèo nàn và thức ăn vẫn là gánh nặng đến mưu sinh hàng ngày. Món dái cừu chua này cũng là một giải pháp cung cấp thêm một nguồn thực phẩm, những người nông dân (khi xưa thường là nghèo) đã tận dụng tất cả những thành phần có thể chế biến thành thức ăn để tồn tại. Món dái cừu chua và thịt đông đầu cừu là một trong những món tận dụng triệt để nguồn thực phẩm được ra đời. Ăn món này có vị chua, phần mọc xung quanh giống mọc của món thịt đông nhưng hơi chua, phần dái thì có vị gây gây (Món này thưởng thức cho biết chứ mình ăn không thấy ngon. Nhưng, những người nông dân già thì lại cho rằng món này, món cá mập thối, món cá đuối… là những món có thể mang đến cho bạn sức mạnh đàn ông không cần viagra)
6. Món Slátur – thực phẩm hỗ hợp từ việc chế biến cừu (tiết, lòng, mỡ…):
Như đã đề cập ở trên người Iceland luôn tận dụng triệt để nguồn thực phẩm nên món này cũng vậy. Các sản phẩm còn lại sau khi giết mổ cừu như gan, tiết đọng, mỡ… được tận dụng triệt để tạo ra món này. Có 2 sản phẩm là blóðmör (giống như món dồi tiết của mình, hỗn hợp trộn với tiết đọng và mỡ) và lifrarpylsa (hỗn hợp trộn với gan và mỡ). Người Iceland thường ăn món này với cháo trắng rắc thêm đường nâu, chút nho khô và có người cho thêm cả sữa tươi. Ăn món này thì hệ thống tiêu hóa của bạn sẽ hoạt động rất „mạnh“, nên không nên ăn trong lúc đi phượt xa.
7. Món Rúgbrauð – bánh mì đen mang hương vị núi lửa:
Món bánh mì đen Rúgbrauð rất phổ biến ở Iceland. Người ta ủ bột và cho vào một chiếc hộp gỗ đặc biệt, rồi để chúng vào nơi có nguồn địa nhiệt và lấy ra vào ngày hôm sau. Bánh mì này có một hương vị khác biệt với các loại bánh mì đen ở các nơi khác trên thế giới và có vị ngọt nhẹ. Người Iceland thường ăn bánh mì này với một chút bơ phết nhẹ lên trên rồi ăn cùng cá hồi hay thịt cừu hun khói.
8. Món Laufabrauð – bánh tráng rán:
Món Laufabrauð làm từ bột với sữa, đường, muối… có hình tròn dẹt khoảng 15-20cm. Bánh được rán giòn với dầu ăn. Bánh Laufabrauð thường được ăn trong dịp Noel hay các bữa tiệc truyền thống. Người ta quệt một chút bơ lên và bẻ ăn từng miếng nhỏ. Bánh có vị thơm, bùi, ngậy.
9. Món Hangikjöt – món thịt cừu hun khói:
Món này là một món ngon, đầy hương vị. Hangikjöt được chế biến từ cừu non hay từ thịt cừu (lưu ý khi bạn mua thịt hun khói ở chợ cũng có loại thịt Hangikjöt được chế biến từ thịt ngựa). Để lưu trữ thực phẩm ngoài những cách ướp muối hay làm món mọc người Iceland ngày xưa còn treo thịt nơi có lò sưởi như ống khói hay trong các nhà phơi xông khói riêng biệt. Lâu ngày món này trở nên phổ biến và hầu như lễ trọng nào cũng không thể thiếu món này.
Hangikjöt được chế biến theo 2 cách luộc hoặc ăn sống (thường là các đùi hun khói truyền thống được boc trong các vải bố giống bao đay VN). Sau khi luộc miếng cừu được thái mỏng ăn cùng với hạt đậu xanh, khoai tây luộc, cải tím chua, sốt trắng (công thức xem bên dưới) và bánh tráng Laufabrauð.
Công thức và cách làm món sốt trắng:
50gr bột mì
1 lít sữa tươi
½ thìa-cafe muối
50gr bơ (loại không muối)
3 thìa đường
Cho bơ vào chảo nóng cho bơ tan chảy rồi cho bột vào khuấy đều, trộn sữa tươi từng chút một khuấy cho bột đừng vón cục. Đun sôi vài phút, thỉnh thoảng phái khuấy đều, nêm nếm muối, đường và hạt tiêu. Tùy khẩu vị mọi người muốn ăn đậm thì cho thêm hay giảm bớt gia vị.
10. Thịt cá voi:
Thịt cá voi giống như thịt bò nhưng có thêm vị dầu cá. Món này không phổ biến trong các món ăn của người Iceland, hầu hết cá voi được xuất khẩu vào thị trường Nhật bản luôn là điểm đến của thịt cá voi Iceland. Có một món khác cũng chế biến từ mỡ cá voi có tên gọi là Hvalspik (tạm gọi là tóp mỡ cá voi) được luộc và ngâm trong lactic acid ăn có vị chua nhưng ngậy, món này ngày nay cũng ít người sử dụng.
Thịt cá voi có thể ăn sống hoặc chế biến như món thịt bò (lưu ý nấu kỹ thịt sẽ bị dai và khô). Thường thì người Việt sống ở đây mua về tẩm ướp rồi ăn nướng ngay trên bàn ăn tùy ai thích ăn tái, kỹ rồi ăn cùng bánh tráng rau thơm và bún…
11. Món thịt chim Lundi (Puffin):
Nếu bạn đi du lịch Iceland thì sẽ nhìn thấy rất nhiều nơi và trên quà lưu niệm có biểu tượng con chim lundi này.
Thịt chim Lundi được chế biến bằng cách luộc trong sữa hay hun khói, ngoài ra cũng có nhà hàng làm món nướng. Cá biệt có một số nhà hàng còn phục vụ món tim chim Lundi sống tại đảo Vestmannaeyjar uống cùng với rượu Brennivín Black Death. Món tim sống thì mình chịu nhưng thịt chim Lundi hun khói hay nướng vị thơm ngon (hơi giống thịt bò một chút nhưng mềm hơn).
12. Món Humar Iceland – tôm hùm:
Humar băng đảo giống tựa con bề bề Việt nam nhưng vẫn được gọi là Iceland lobster. Loại này có họ hàng với dòng lobster của Mỹ nhưng nhỏ hơn tựa như tôm he và tôm rảo. Thịt ăn có vị ngọt, thịt mềm. Người Iceland thường dùng phần thân nướng trong lò (khoảng 180°C, 10-15 phút tùy theo loại to hay nhỏ) với bơ, tỏi, muối… hoặc nướng. Phần đầu và càng nấu súp. Món này với tôi là món ngon nhất trong thực đơn các món ăn Iceland. Các nhà hàng tại Höfn là nơi bạn có thể thưởng thức món này tươi ngon.
13. Món Pylsa – bánh mì kẹp xúc xích (một dạng hot dog):
Tại nhiều siêu thị hoặc một số biển quảng cáo bạn sẽ nhìn thấy dòng chữ „Íslendingar borða SS pylsur“ (tạm dịch: người Băng đảo ăn xúc xích của hãng SS).
Có một tiệm bánh bán pylsur nổi tiếng được nhiều người nổi tiếng và nguyên thủ quốc gia như tổng thống Bill Clinton viếng thăm là tiệm Baejarins Beztu Pylsur nằm ở trung tâm phố cổ và gần cầu cảng Reykjavik (địa chỉ Tryggvagata 1, 101 Reykjavik). Bạn nên đặt cho mình loại „pylsur með öllu“ đảm bảo sẽ làm hài lòng cái dạ dày với món bánh nóng hổi, rẻ, hương vị thơm tho trong cái se lạnh Iceland. Món này là một trong những món ăn nhanh khoái khẩu của người dân Iceland trong đó có mình.
14. Món Skyr – một dạng gần giống sữa chua, skyr là một dạng phô mai mềm đóng hộp:
Món Skyr được đóng hộp dạng đặc hoặc dạng uống, có thể ăn trực tiếp hoặc trộn với đường và quả việt quất (blueberries). Nếu các bạn đi du lịch tại Iceland dài ngày thì nên mua thêm một số hộp Skyr trong hành trang của mình bởi Skyr là một sản phẩm nhiều dinh dưỡng (protein 12%, carbohydrate 3% và nhiều loại vitamin…).
(Doc by DMD Pt st)
Viết tương tác phản hồi